مشکلی به نام دندان عقل
آیا دندان عقل نهفته همیشه مشکل ساز است؟
گاهی اوقات دندان عقل به صورت نهفته قرار میگیرد. در بعضی موارد این دندانها تا پایان عمربه صورت نهفته باقی میمانند و هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمیکنند اما در بعضی موارد به واسطه مشکلاتی که ایجاد میکنند، سبب میشوند با انجام جراحی، کشیده شوند. تجربه کلینیکی ما این است که حدود ۵۰ درصد دندان های عقل نهفته مشکل ساز می شوند و بالاخره کشیده می شوند.
اوپرکولوم چیست؟
در جریان رویش دندان عقل در ابتدا سوراخ کوچکی در لثه ایجاد میگردد و به مرور با بزرگتر شدن این سوراخ، دندان عقل از میان این سوراخ به محیط دهان راه می یابد. گاهی ماه ها طول می کشد تا اینکه تاج دندان عقل در دهان کاملاً نمایان شود. طی این مدت، سوراخ ایجاد شده برروی لثه محل مناسبی برای ورود باکتریها به بافت لثه است. در این شرایط لثه موجود بر روی دندان عقل نیمه رویش یافته را اوپرکولوم (Operculum) مینامند.
مشکلاتی که اوپرکولوم ایجاد میکند چیست؟
فضای موجود بین اوپرکولوم و تاج دندان عقل محل مناسبی برای رشد باکتریها است که نتیجه این فعالیت، التهاب و عفونت اوپرکولوم و ایجاد درد شدید است. حتی ممکن است دندان فک مقابل با اعمال ضربات مکرر، باعث تشدید التهاب و عفونت شود. یکی دیگر از اشکالاتی که اوپرکولوم ایجاد میکند پوسیدگی دندان عقل، قبل از رویش کامل دندان است.
چگونه می توان از مشکلات اوپرکولوم جلوگیری کرد؟
توصیه می شود برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در این دوران، فضای بین لثه و دندان با دستگاه واتر جت دندانی مانند آکواجت (AQUA JET) و یا واترپیک (Waterpik) شستشو شود. با این شستشو احتمال ایجاد پوسیدگی دندان، التهاب لثه و درد ناشی از آن به صفر می رسد.در ویدئو های زیر نحوه استفاده از آکواجت و نحوه وصل کردن آن را مشاهده می کنید.
درمان التهاب اوپرکولوم چیست؟
در صورتی که بنا به تشخیص دندانپزشک حفظ دندان عقل برای فرد لازم باشد، برداشتن اوپرکولوم به روش جراحی تنها راه رفع مشکل است. درغیراینصورت، جراحی و درآوردن دندان عقل روش جایگزین محسوب میشود.
با انجام رادیوگرافی میتوان وجود دندان عقل را مشخص کرد. رادیوگرافی OPG (او پی جی) بهترین روش تشخیص وجود دندان عقل است. در این رادیوگرافی اندازه و نحوه قرار گرفتن دندان عقل در استخوان فک مشخص میشود. اولین رادیوگرافی بهتراست در سن ۱۸ سالگی تهیه شود و سپس هرچند سال یک بار بنا به تشخیص دندانپزشک تکرار گردد تا اگر دندان عقل باعث صدمه زدن به دندانهای جلوتر از خود بشود، از دهان خارج گردد. دستگاهی که با آن رادیوگرافی OPG تهیه می شود بزرگ بوده، در مطب های رادیولوژی وجود دارد. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید سر بیمار در محل ویژه ای قرار می گیرد و دستگاه به دور سر بیمار می چرخد.
روش کشیدن دندان عقل چگونه است؟
بعد از تزریق بیحسی، در صورتی که دندان عقل کاملاً رویش یافته باشد و تاج دندان به طور کامل مشخص باشد، روش درآوردن دندان عقل مانند سایر دندان ها است. دندانهای نهفته و نیمه نهفته را به روش جراحی از دهان خارج میکنند. کشیدن دندان عقل در سنین نوجوانی راحتتر انجام میشود چون استخوان اطراف دندان ضخامت و استحکام کمتری دارد.
در انیمیشن زیر روش جراحی دندان عقل را به صورت نقاشی متحرک مشاهده می کنید.
در بعضی مواقع ممکن است پیش از کشیدن دندان عقل پیشبینیهایی انجام گردد. تجویز آنتیبیوتیک مانند مترونیدازول و آموکسی سیلین، تجویز مسکن مانند رهافن استامینوفن و بروفن، تجویز آرامبخش مانند دیازپام، غرغره کردن با دهانشویه آنتی باکتریال حاوی کلرهگزیدین.
مشکلات و عوارض احتمالی پس از کشیدن دندان عقل چیست؟
سرعت بهبودی و بروز عوارض به درجه سختی کشیدن دندان عقل بستگی دارد. عوارضی که به طور طبیعی ممکن است پس از کشیدن و یا جراحی دندان عقل ایجاد گردد به دو دسته تقسیم میشود: در ۲۴ ساعت اول و پس از آن.
عوارض ۲۴ ساعت اول پس از کشیدن دندان عقل :
۱️- خونریزی: بعد از کشیدن دندان یک عدد گاز استریل بر روی ناحیه کشیدن دندان قرار داده میشود و از شما خواسته میشود که یک تا ۲ ساعت آن را گاز بگیرید. بعد از برداشتن گاز استریل دهان خود را با آب خنک شستوشو دهید و آب دهان را به شدت تخلیه نکنید. از خوردن چای و خوراکی های گرم پرهیز کنید تا خونریزی سر باز نکند.
چنانچه پس از برداشتن گاز، خونابه کمی مشاهده کردید طبیعی است، اما چنانچه خون قرمزرنگ مشاهده شد یک عدد گاز استریل از داروخانه تهیه و در محل کشیدن قرار دهید و تا دو ساعت دیگر آن را گاز بگیرید. چنانچه خونریزی ادامه پیدا کرد، بر روی زخم خود بستنی بگذارید به این ترتیب: کمی بستنی به مدت ۳۰ ثانیه بر روی زخم قرار دهید و به آرامی دهان را تخلیه کنید. یک دقیقه صبر کنید و مجدداً از بستنی استفاده کنید. این کار را چند بار تکرار کنید تا خونریزی بند آید.
توصیه می شود موضوع بند نیامدن خون را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
۲- درد: دارو های مسکن و احتمالاً آنتی بیوتیک تجویز شده را سر ساعت میل کنید. داروهای مسکن که معمولاً در دندانپزشکی تجویز میشوند عبارتند از: استامینوفن، بروفن، رهافن.
یکی دیگر از راههای جلوگیری از ایجاد نفوذ میکرب ها به داخل زخم، غرغره کردن با دهانشویه ضد میکربی الزاماً بدون الکل است. استفاده از دهانشویه الکلی باعث ایجاد حس سوزش بر روی زخم میشود.
۱- حفره خشک (dry socket): لخته خونی که پس از کشیدن دندان در حفره استخوانی تشکیل می گردد مانند پانسمان زخم عمل می کند و استخوان را از دسترسی باکتری ها خارج می کند. بنا به هر دلیلی اگر لخته خون درون زخم به جا مانده از کشیدن دندان تشکیل نشود و یا اینکه از درون زخم خارج گردد، محیطی مناسب برای رشد باکتریها فراهم میشود که با درد شدید همراه است. این عارضه معمولاً با تاخیر ۲۴ تا ۴۸ ساعته پس از کشیدن دندان، ایجاد می گردد. پژوهشها نشان میدهد که ایجاد حفره خشک (dry socket) با وجود موارد زیر تشدید می یابد: فردی که قبلاً دچار حفره خشک شده باشد، کشیدن سیگار، سختی کشیدن دندان و پایین بودن بهداشت دهان.
بلافاصله پس از کشیدن دندان، میکرب های دهان و خرده های مواد غذایی به درون حفره به جا مانده از کشیدن راه می یابند و باعث عفونت، درد، و بوی دهان می شوند. بنابراین تمیز کردن حفره، باعث کاهش مشکلات می شود. به این منظور از لوازم سخت مانند مسواک و یا خلال دندان استفاده نکنید. در دسترس ترین روش تمیز کردن حفره، استفاده از سرنگ استریل ۵ یا ۱۰ میلی لیتری است البته بدون سرسوزن فلزی. ورود سرسوزن فلزی به زخم می تواند عواقب بدی داشته باشد.
تعرفه درمان های دندانپزشکی هر سال تغییر می کند. مثلاً امسال (۱۳۹۵) طبق تعرفه نظام پزشکی در شهر اصفهان، هزینه کشیدن دندان عقل ۷۰۰۰۰ تومان میباشد.
یک قاعده کلی برای کشیدن دندان عقل وجود ندارد. عوامل متعددی بر تصمیمگیری دندانپزشک موثر هستند از جمله میزان کج بودن دندان، فشاری که به دندان جلویی وارد میکند، وجود دندان عقل در فک مقابل، و سطح بهداشت دهان و دندان فرد. دندانپزشک شما با بررسی عوامل مختلف تصمیم میگیرد که آیا دندان شما باید کشیده شود یا نه.
نظرات شما عزیزان: